Borsada 7 Ölümcül Günah

İster yatırım yapın ister tacir olun, borsaya girdikten sonra dikkat etmeniz gereken belli başlı kurallar var. Bu kuralları, geçmişten bugüne birçok kişi yazdı, çizdi, inceledi. Siz de yeni başlayan birisi olarak, koyun verip karpuz alan ilk insandan bu yana sürüp gelen ekonominin, bu kurallarından muaf değilsiniz. Bu 7 ölümcül günahı işlemeden yaptığınız yatırımlarda ise kazanmak işten bile değil.

Kibir

İlk paragrafta bahsettiğim tek günah. Bu günah ki, yeni yatırımcının farkına varmadan işlediği en büyük günah. Herkes geleceği gördüğü sanrısına kapılabilir ama özellikle yeni yatırımcı, yapacağı ilk birkaç karlı işlemin basit bir acemi şansından kaynaklandığını anlamakta genellikle zorlanır ve kibri yüzünden de uzun bir süre yerden kalkamamasına sebep olacak sağlam bir tokat yemeden işlediği günahı fark edemez. Piyasanın temel kuralları yüzyıllardır orada duruyor ve oyunu kuralına göre oynayan alçakgönüllülere para kazandırıyor. Milyonlarca yatırımcının bugüne kadar bulamadığı o sırrı bulacak olan seçilmiş kişi belki de sizsinizdir, kim bilir.. Ama kumar oynamaktansa olduğunuz şeyin farkında olmak, emin olun, uzun vadede size daha çok kazandıracaktır. Kazandıracak derken sadece paradan bahsetmiyorum.

Açgözlülük

İster yeni ister çok tecrübeli bir yatırımcı olsun, birçok kişi, özellikle de boğa piyasalarında bu günaha düşmeden edemiyor. Elindeki kağıt ikiye katlasa üçe, üçe katlasa beşe katlamasını bekliyor. Unutmayın, satana kadar ne yükselişler size para kazandırır, ne düşüşler size para kaybettirir. Her yükselişin bir düşüşü vardır. Hatta bu yükseliş ne kadar hızlıysa düşüş de o kadar sert olur. Satmak için tepeyi, almak için dibi beklemek, milyonlarca tecrübeli yatırımcının olduğu piyasalarda, yeni yatırımcının düştüğü en basit yanılgılardan biridir. Azar azar kazanmayı kabul ettiğinizde, kazanma oranlarınızın arttığını rahatça görebilirsiniz. Önemli olan şov yapmak değil, kazanma işini bir düzene oturtabilmektir.

Şehvet

Kayınçodan duyulan patlayacak hisseler, iş yerindeki maaşlı çalışandan duyulan gem coinler.. Herkesin yükseleceğini düşündüğü kağıtlar, portföyünüzün en büyük düşmanı. Hele de bir önceki günahla birleşince uzun süre beklemelere ve dolayısıyla zaman kaybına -ki para kaybından çok daha zararlı olduğunu zamanla anlarsınız- yol açan bir günah.

Kıskançlık

Kayınço haklı olamaz mı? Neden olmasın.. Ama haklı çıktığında bırakın kayınçonuz siz olmadan kazansın. Bugün o kazanır, yarın siz, haftaya coinci iş arkadaşı. Başkasının kazancı sizin kaybınızmış gibi davranmayın (hele de o kağıdı zararına satmadıysanız). Piyasalarda fırsatlar bitmez. Yarın bir gün piyasalar “bu kadar kazandırdığımız yeter” diyerek kendilerini kapatmayacak. Şirketler çalışmaya ve büyümeye, yeni coinler çıkıp tokatlayıp kaçmaya, yepyeni zenginler bambaşka kağıtları pompalamaya devam edecek. Bütün bu piyasalar dün kazandırdığı gibi yarın da kazandıracak. Sadece sebatla yolunuza devam etmeniz gerekiyor.

Oburluk

Mideyi tıka basa doldurmak nasıl bünyenize zarar veriyor, hareketlerinizi kısıtlıyorsa; portfoyü tıka basa doldurmak da finansınıza zarar verip sizi kısıtlar. Eğer dengeli beslenip portföy çeşitliliğinizi sağlam yaparsanız, tüm kağıtlardan aynı anda zarar etme ihtimaliniz düşüktür. Bunun yanında her ihtimale karşı (haşa siz yanılmazsınız da dünya yanılıp sizi zarar sokarsa diye) düşük fiyatlardan kağıt toplamak için elinizde bir miktar nakit bulundurmak faydalıdır. Yatırım, doğru kağıda tüm parayı gömüp vur-kaç yapma aracı değil, eldeki varlıkları dengeli yönetme sanatıdır. Tüm masayı mideye indirmek isteyen canavarı susturun ve sürpriz tatlılara midenizde yer bırakın.

Öfke

Kim olursa olsun, hangi piyasada işlem yaparsa yapsın, herkes para kaybetmeye mahkumdur. Eğer üstteki günahları işlemeden yatırım yaptıysanız, kaybınız zaten telafi edilemeyecek kadar büyük olmayacaktır. Üstelik her para kaybı size paranın satın alamayacağı çok daha değerli bir şey kazandıracaktır: Tecrübe. Bununla birlikte eğer bir obur değilseniz düşüşler sizin için bir fırsattır. Bu işin yatırma işi olduğu kadar batırma işi de olduğunu en baştan kabul ederseniz işlemlerinizi sakince yapabilirsiniz. Ve bu sakinlik, üstteki günahları işlememeniz için en güçlü yardımcınız olacaktır. Unutmayın, yatırım işi para ile ilgili olduğu kadar kafa sağlığı ile de ilgilidir. Telafisi zor olan çoğu yanlışın sebebi, stresle, korkuyla, öfkeyle, hırsla alınan kararlardır. Hiçbir şeyin kaçtığı yok. Elinizdeki herhangi bir değerin yükselmesi sizi haklı çıkarmayacağı gibi, düşmesi de sizi haksız yapmaz. Kibrinizi bir kenara bırakıp sakin bir şekilde yaptıklarınızı ve yapılması gerekenleri gözden geçirin.

Tembellik

Sloganı, “Çalışmak Özgürleştirir” olan bir sitede bunu anlatmaya gerek var mı emin değilim. Bu işin de diğer tüm işler gibi zaman ve emek gerektirdiğinin farkındasınızdır. Buraya bununla ilgili onlarca atasözü, yüzlerce video, binlerce başarı hikayesi atmaya gerek yok. Tembellik konuşmaya bile lüzum görmediğim bir hastalık.

“Yatırımın en iyisi, insanın ken..”

Hayır hayır.. Bu klişeye de lüzum yok.

“Başarı yalnızca sözlükte çalı..”

YAPMAA JOO!!

Bu konuyu uzatmak saçma. Zaten “Türk milleti çalışkandır”, öyle değil mi..